Bu protokole göre ise bireysel başvuru yapma süresi 6 aydan 4 aya indirildi. Bunun üzerine açıklamalarda bulunan Avukat Ali Kimya, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin verdiği kararların bağlayıcı olduğunu dile getirerek, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde en fazla davası görülen ülkeler arasında yer aldığını belirtti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 21 Nisan 2021 tarihinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesini (AİHS) değiştiren 15 Nolu Protokolünün, Avrupa Konseyi üyesi devletlerinin tamamı tarafından onayladığını ve protokolün, 7. maddesi uyarınca 1 Ağustos 2021 tarihinde yürürlüğe gireceğini duyurmuştu.

1 Şubat 2022 tarihinde uygulanacak olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından yapılan açıklamada duyurulan 15 Nolu Protokolün getirdiği yenilikler ise şu şekilde sıralandı:

  • AİHS'nin Önsözünün sonuna, 'İkincillik ilkesi uyarınca, işbu Sözleşme ve Protokollerinde tanımlanmış hak ve özgürlükleri koruma sorumluluğunun öncelikli olarak Yüksek Sözleşmeci taraflara ait olduğunu ve Yüksek Sözleşmeci tarafların bunu yaparken işbu Sözleşme ile kurulmuş olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin denetleyici yargı yetkisine tabi bir takdir marjına sahip olduklarını teyit ederek' ibaresi eklenmiştir.
  • AİHS'nin, AİHM yargıçlarının seçimiyle ilgili 21. maddesine, yargıç adayının, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisinin istediği 3 kişilik aday listesine yazıldığı tarihte 65 yaşından küçük olmasına ilişkin paragraf eklenmiştir.
  • AİHS'nin, AİHM yargıçlarının 70 yaşında görev sürelerinin sona ereceğine ilişkin 23. maddesinin 2. fıkrası kaldırılmıştır.
  • AİHS'nin 30. maddesinde yer alan, AİHM Dairesinin, önündeki bir başvurudan Büyük Daire lehine el çekebilmesi (relinquishment) için, başvurunun taraflarının rızasını arayan hüküm kaldırılmıştır.
  • AİHS'nin 35. maddesinin 1. fıkrasında, AİHM'ye başvuru için öngörülen 6 aylık süre 4 aya indirilmiştir. 4 aylık yeni süre, 15 No.lu Protokolün 8. maddesinin 3. Fıkrası uyarınca, Protokolün yürürlüğe girdiği 1 Ağustos 2021 tarihinden itibaren 6 ay geçtikten sonra, yani 1 Şubat 2022'de uygulanmaya başlayacaktır. Ayrıca, AİHS'nin 35. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen, iç hukuktaki 'nihai/kesin karar', 1 Ağustos 2021 tarihinden önce verilmişse, bu karara dayanarak yapılacak başvuru 4 aylık süreye değil, 6 aylık süreye tabi olacaktır.
  • Önceki paragrafta belirtilenler dışında kalan diğer değişiklikler 1 Ağustos 2021 tarihinden itibaren uygulanacaktır.

TÜRKİYE'NİN DE 1 HAKİMİ BULUNUYOR

Bu protokolün yürürlüğe girmesi ile birlikte, açıklamalarda bulunan Avukat Ali Kimya, Türkiye'nin de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde Avrupa Konseyi üyesi olarak 1 hakiminin bulunduğunu dile getirerek, 'Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye'nin bağlı olduğu Avrupa Konseyinin organlarından olup, Avrupa Konseyi üyesi bir ülke olarak Türkiye'nin Mahkemede 1 hakimi bulunmakta olup, iç hukukta verilen kararlarda AİHM insan hakları ihlali olup olmadığı noktasında değerlendirme yapmaktadır.' Dedi.

AİHM'E TEDBİRE DAİR DE ÇOK SAYIDA BAŞVURU YAPILIYOR

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin verdiği kararların bağlayıcılığı konusunda herhangi bir tartışma yapmanın yersiz olduğu düşüncesini savunan Kimya, mahkemenin verdiği kararların üye devletler tarafından bağlayıcı bir nitelik taşıdığının altını çizerek, 'Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince verilen kararların bağlayıcılığı konusunda tartışma yapmak bile yersiz bir durum olup, AİHM kararları tüm üye devletlerce bağlayıcıdır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi verdiği kararlarda hak ihlalinin tespit ettiği durumlarda, hakkın yerine getirilmesi için devlete bildirim, yeniden yargılama gerekliliği veya maddi manevi tazminata dair kararlar vermektedir. Son zamanlarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine tedbire dair de çok sayıda başvuru yapılmaktadır' ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE EN ÇOK DAVASI GÖRÜLEN ÜLKELERDEN BİRİSİ

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde en fazla davası görülen ülkeler arasında Türkiye'nin de yer aldığını söyleyen Kimya, 2012 yılından bu yana bireysel başvurularda bir azalma olduğunu da belirterek, 'Bu anlamda Türkiye, Rusya ile birlikte AİHM'de en çok davası görülen ülkelerden biri olup, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruları incelemeye başladığı 2012 yılından itibaren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesindeki bireysel başvuru sayılarında da bir azalma meydana gelmiştir. Yine de nihai müracaat mercinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi olması nedeniyle, Strazburg'taki bu kurum, modern dünyada önemli bir merkezdir' diye konuştu.

6 AYLIK SÜRE 4 AYA İNDİRİLDİ

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin uygulamasında önemli bir değişiklik meydana geldiğini dile getiren Kimya, bu değişikliğe istinaden bireysel başvuru yapma süresinin 6 aydan 4 aya indirildiğinin üzerinde durarak, 'Bu denli önemli olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi uygulamasında 1 Ağustos 2021 tarihinde değişiklik meydana gelmiş olup, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 35. maddesinin 1. fıkrasında, AİHM'ye başvuru için öngörülen 6 aylık süre 4 aya indirilmiştir. Bu değişiklik 6 ay sonra uygulamaya başlanılacak olmakla, sonuç olarak 1 Şubat 2022 tarihinden sonraki başvurularda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi iç hukuktaki nihai kararın öğrenilmesinden itibaren 4 ay içinde başvuru yapılması şartını getirerek bu alanda süreyi daraltma yoluna gitmiştir' dedi.

Avukat Ali Kimya, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde bireysel başvuru yapma süresinin 6 aydan 4 aya indirildiğine dair yaptığı açıklamayı şu şekilde bitirdi:

Hukukta usul kuralları özellikle de süreye ilişkin kurallar çok önemli olmakla bu alanda bir hak kaybı yaşamamak adına konunun uzmanı hukukçulardan destek alınmasını tavsiye etmekteyiz. BAHRİ UÇAR