Pandemi sürecinde uygulanan işten çıkarma yasağının 'Kod 29' ile delindiğine dikkat çeken TÜRK-İŞ Gaziantep İl Temsilcisi Mehmet Akif Sarıca, 'Kod 29'un suiistimal edildiğini kaydetti. Sarıca, 'Pandemi sürecinde uygulanan işten çıkarma yasağı 'Kod 29' adı altında delinmiş oluyor. Bunun kabul edilmesi mümkün değil. İşçiler 'Kod 29' ile işten çıkartılıyorsa bunun belgelendirilmesi lazım' dedi.

'KOD 29' SON DÖNEMDE İŞVERENİN İŞÇİLERİ İŞTEN ÇIKARMA YÖNTEMİ HALİNE GELDİ

Koronavirüs salgınının ekonomik etkilerini azaltmak için ilk olarak 17 Nisan 2020'de ilan edilen işten çıkarma yasağı, 17 Ocak 2021'den itibaren iki ay daha uzatıldı. Ancak yasakta istisna kapsamında tutulan İş Kanunu'nun "ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri" başlıklı maddesi, son dönemde işverenin işçileri işten çıkarma yöntemi haline geldi.

İŞÇİLER İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN DE YARARLANAMIYOR

İşten çıkarmanın gerekçesi çoğunlukla İş Kanunu'nun 25/2 maddesine dayandırılıyor. Söz konusu madde, işverene, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirme hakkı tanıyor. Bu maddede belirtilen fiiller dahilinde işçinin, işten ayrılış kodlarına göre 29 kodu ile çıkışı yapılıyor. Bu fesih sonucunda işçi tazminata hak kazanamazken iş güvencesi hükümlerinden ve işsizlik ödeneğinden de yararlanamıyor.

KOD 29 NEDİR?

Pandemi sürecinde işten çıkarma yasağının 'istisnası' olan 'Kod 29' işçilerin 'ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar' sergilediği gerekçesiyle iş akdinin feshedildiğini gösteriyor. SGK işten ayrılış kodlarına göre 29 kodu, 'İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih' anlamına gelmektedir. İşverenin işçisini bu kod ile çıkarabilmesi için işçinin 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiillerden birini işlemesi gerekmektedir. Bu kod ile işten çıkarılan işçiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi hakları verilmek bir yana işçi çıkarılma kodu nedeniyle işsizlik maaşı dahi alamamaktadır.

İŞVERENLERİN 'KOD 29'U NEFES ALMA BORUSU OLARAK KULLANMALARI KABUL EDİLEMEZ

TÜRK-İŞ Gaziantep İl Temsilcisi ve Koop-İş Sendikası Gaziantep Şube Başkanı Mehmet Akif Sarıca, 'Pandemi sürecinde işten çıkarma yasağının 'istisnası' olan 'Kod 29' işçilerin 'ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışlar' sergilediği gerekçesiyle iş akdinin feshedilmesidir. İşverenin işçisini bu kod ile çıkarabilmesi için işçinin 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II bendi kapsamında belirtilen fiillerden birini işlemesi gerekmektedir. Pandemi sürecinde hükümetin işsizliğin ve keyfi işten çıkarmaların önüne geçmesi için işten çıkarmayı yasakladı. Bu son kararnameyle belli bir süre daha uzatıldı. Son dönemde 'Kod 29' ile işçilerin iş akdinin feshedildiğini duyuyoruz ve görüyoruz. Bu kabul edilebilir bir durum değil. Bu konuyu Sayın Genel Başkanımız Ergün Atalay, Sayın Cumhurbaşkanı ile en görüşmesinde bunu gündeme getirdi. Bunun çözümü noktasında arzularını bildirdiler. İşverenleri 'Kod 29'u bir nefes alma borusu olarak kullanmaları kabul edilemez. Bunun ne ahlaki ne vicdani yönü yoktur. Bunu tasvip etmemiz mümkün değil. Bir işyerinde 15-20 kişi aynı anda 'Kod 29'dan atılıyorsa bu iş yerinin sorgulanması gerekiyor. Artı bu insanların 10-15 yıl gibi bir zaman diliminde o işyerinde fiili çalıştığı var. Bu insanların dosyalarında bir ikaz tutanağı olmamasına rağmen 'Kod 29' kapsamında işten çıkarılması akla ziyan bir durumdur. Ayrıca bu işçinin referansına da kötü bir leke vuruluyor. Bu insanın yaşamını devam ettirmesinde ve sonraki iş aramalarında 'Kod 29' önüne sabıka kağıdı gibi çıkacak. Bundan dolayı işverenlerin bu yolu terk etmeleri ve 'Kod 29' ile iş akdini feshettiği işçilerin durumlarını tekrar gözden geçirmeleri ve vicdanları doğrultusunda bu insanları tekrar işlerine dönemlerini sağlamaları gerekiyor' ifadelerini kullandı.

İŞTEN ÇIKARMA YASAĞI 'KOD 29' İLE DELİNİYOR

Pandemi sürecinde uygulanan işten çıkarma yasağının 'Kod 29' ile delindiğini belirten Sarıca, 'Pandemi sürecinde uygulanan işten çıkarma yasağı 'Kod 29' adı altında delinmiş oluyor. Bunun kabul edilmesi mümkün değil. Bu ona bir kılıf oluyor. Artı işverenlerin bu insanların yeni iş aramada engel teşkil edeceğini bilmesi lazım. İşçiler 'Kod 29' ile işten çıkartılıyorsa bunun belgelendirilmesi lazım' dedi.

'KOD 29' SUİİSTİMAL EDİLİYOR

Pandemi sürecinde 'kod 29'un suistimal edildiğini belirten Sarıca, 'Bize gelen duyumlara göre Gaziantep OSB'de 'Kod 29' kapsamında işten çıkarmalar devam ediyor. 'Kod 29' maddesi suiistimal edildiği açık ortadadır' dedi.

'KOD 29' İLE İŞTEN ÇIKARILAN İŞÇİLER SGK'YA İTİRAZDA BULUNMALI

Kod 29' ile işten çıkarılan işçilerin Sosyal Güvenlik Kurumuna itirazda bulunması gerektiğini belirten Sarıca, ''Kod 29' ile işten çıkarılan işçilerin ve sendikaların Sosyal Güvenlik Kurumuna itirazda bulunması gerekiyor. Toplu sözleşme olan iş yerlerinde ise sendikaların Sosyal Güvenlik Kurumuna 'Kod 29' itirazında bulunması gerekiyor. Gerçeği yansıtmadığı tespit edildiğinde işverenin yaptığı iş akdi feshinin yasal olmadığı ortaya çıkacak. Ve işçi de işine dönem imkanı bulacak' diye konuştu. BAHRİ UÇAR