Endometriozis hastalığı adını rahimin iç tabakasını döşeyen ve her ay adet döneminde kalınlaşıp dökülen ''endometrium'' dan almaktadır. Rahim iç tabakasında bulunması gereken endometrium'a benzeyen doku endometriozis hastalarında rahim dışında vücudun diğer bölgelerinde de bulunmaktadır. Rahim dışındaki bu endometriozis odakları kronik pelvik ağrı, adetlerin ağrılı geçmesi, cinsel ilişki sırasında ağrı, kısırlık ve yerleştiği bölgeye göre farklı diğer bazı sorunlara neden olabilmektedir.
Endometriozisin en sık yumurtalıklarda göründüğünü ifade eden Op. Dr. Semra Sarı Yıldız 'Endometriozis odakları ayrıca rahime ait tüplerde, rahimi destekleyen bağlarda, vajina adını verdiğimiz döl yatağı ve anal kanal arasındaki alanda, rahim dış yüzeyinde ve pelvis denilen karın boşluğunun yüzeyinde' görülür. Halk arasında yaygın olarak çikolata kisti olarak bilinen hastalık endometriozisin yumurtalıkta görüldüğü duruma verilen isimdir. Endometriozis odakları genel olarak habis veya kanser değildir. Normal endometrıum dokusu gibi adet döngüsünü yöneten hormonlara yanıt vermektedirler. Bu nedenle adet döneminde bu alanlarda kalınlaşma, yıkılma ve kanama olmakta, kanın çevre dokuları hasara uğratması, çevre dokularda iltihabi gelişme ve bağ dokusu oluşumuyla sonuçlanmaktadır' dedi.
Endometriozisli hastaların % 30-40'ında kısırlık görülmektedir
Endometriozisin en sık görülen belirtisi adetten önce ve adet esnasında görülen ağrılar (Genellikte normal adet sırasında görülen sancılardan daha şiddetlidir), cinsel temas sırasında ve sonrasında görülen ağrılar, kısırlık, düzensiz veya fazla kanamalardır. Diğer belirtiler ise yorgunluk, adet sırasında ağrılı barsak hareketleri, sırtın alt tarafına vuran ağrı, adet sırasında ishal veya kabızlık ve diğer barsak rahatsızlıkları olabilir.
Bazı endometriozisli kadınlarda hiçbir belirti olmayabilir. Endometriozisli hastaların % 30-40'ında kısırlık görülmektedir ve bu durum hastalığın ilerlemesiyle sık rastlanan bir durumdur. Ağrının şiddeti, hastalığın ve endometriozis odaklarının yaygınlık derecesi ile doğru orantılı değildir.
Endometriozis nedenleri
Endometriozisin nedeni bilinmemektedir. Birkaç neden öne sürülmekle birlikte bunların hiçbiri tüm endometriozis olgularını açıklayamamaktadır.
Kimler endometriozis açısından risk altındadır?
Erken adet görmeye başlayan, çocuk sahibi olmayan, sık ve/veya uzun süreli adet gören, ailesinde endometriozis öyküsü olan kadınlar endometriozis açısından artmış risk altındadır.
Endometriozis de tedavi ile gerileme görülebilmektedir
Endometriozis için değişik tedavi yöntemleri kullanılmakla birlikte kesin bir tedavinin henüz bulunamadığını belirten Op. Dr. Semra Sarı Yıldız ' Yapılan araştırmalar hastalığın tekrarlama olasılığının yüksek oranda olduğunu göstermiştir. Ağrı kesiciler genellikle endometrioziste görülen ağrılar için kullanılırlar. Hormonlarla tedavi yumurtlamanın mümkün olduğunca uzun bir süre durdurulmasını amaçlamaktadır. Bu tedavi sırasında ve bazen aylar ve yıllar sonra endometriozis de gerileme görülebilmektedir.
Hormonal tedavi; doğum kontrol hapları, progesteron ilaçları, testosteron türevleri (danozol), ve GnRH agonistlerini (gonadotropin salıcı hormon ilaçları) içermektedir. Tüm hormonal tedavilerde yan etkiler bazı kadınlar için sorun oluşturabilmektedir' dedi.
Endometriozisli hastalar gebeliği ertelememeli!
Gebeliğin sıklıkla belirtilerde gerilemeye neden olması ve çocuk arzusu olanlarda hastalığın süresi uzadıkça gebe kalma ihtimalinin azalmasından ötürü, endometriozisli hastalara gebeliği ertelememeleri önerilmektedir.
Endometriozisli kadınlarda dış gebelik ve düşük şansı yüksek olabilir. Araştırmalar endometrioziste kalıtsal bir geçiş olabileceğini göstermektedir. Dolayısıyla hastaların çocuklarında endometriozis riski ve ilişkili sağlık sorunları olasılığı artmaktadır.
Ameliyat ile endometriozis odaklarının çıkarılması hastalığa çözüm olur mu?
Laparoskopik ya da klasik yöntemle yapılan cerrahi ile endometriozis lezyonlarının çıkartılması veya yok edilmesi mümkündür ve belirtilerin hafiflemesi veya gebeliğin oluşması sağlanabilir. Buna rağmen diğer tedavilerde olduğu gibi hastalığın tekrarlama olasılığı sıktır.
