Özellikle son dönemde Dünya ve Türkiye'de vaka sayılarında korkunç bir patlama meydana geldi. Önceki dönemde son derece düşen ve insanları umutlandıran vaka sayıları son dönemde ise yükselişe geçti. Bu yükseliş birçok açıdan vatandaşları korkutsa da vatandaşlar çarşı ve pazarlarda kalabalıklar oluşturmaya devam ediyor.

Covid-19 pandemisinde 2.5 yıl geride kalırken, sevindiren düşüşün ardından vakalardaki gözle görülür yükseliş hem ekonomik anlamda sektörleri hem de sosyal hayat anlamında vatandaşları tedirginliğe sürüklüyor.

Birçok uzman bu anlamda insanları uyarırken aynı zamanda pandemide altıncı dalganın yaşanıyor olabileceği de göz önünde bulundurularak önemlerin artırılması gerektiği belirtiliyor.

Haziran ve Temmuz aylarında vaka sayılarında büyük bir patlama yaşanırken, yetkililer vatandaşların müsterih olması gerektiğini fakat önlemi de tamamen bırakmamaları gerektiğini dile getiriyor.

DÜNYADA COVİD-19

Covid-19 vaka artışları sadece Türkiye'de değil, küresel anlamda bütün dünyada yaşanıyor. Özellikle Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, İspanya, Yunanistan, ABD, Brezilya, Meksika, Japonya, Güney Kore, Hindistan, Avustralya ve Yeni Zelanda'da gibi ülkelerde de vaka sayıları artmaya başladı. Bu durum karşısında ülkelerdeki yetkililer ise vatandaşlarını sık sık uyarıyor. Bunun yanı sıra Çin'de bazı şehirlerde bazı kısıtlamalar ise tekrar gündeme gelerek uygulanmaya başlandı.

SON VARYANTLAR HANGİLERİ?

Vaka sayılarının artması ile birlikte vatandaşlar Covid-19'un gündemdeki son varyantlarını merak etmeye başladı. Dünya Sağlık Örgütü Covid-19 varyantlarının isimlerini ise BA.4 ve BA.5 olarak açıkladı. Son olarak Omicron varyantı ile patlayan ve sonra düşüşe geçen vaka sayılarının ardından, yeni varyantların ise yılın başında Güney Afrika'da ortaya çıktığı ve hızla yayıldığı belirtildi. Yılın başında ortaya çıkan bu varyantları DSÖ Nisan ayında izleyerek incelemeye aldı.

TÜRKİYE'DE COVİD-19

Vaka sayıları Türkiye genelinde ilkbahar aylarına gelindiği dönemde düşüşe geçerek dibi gördü. Bunun sonucunda birçok kısıtlama kademeli olarak kaldırıldı. Özellikle maske kısıtlamasının kaldırılması ile birlikte vatandaşlar uzun bir sürenin ardından maskesiz sokaklara çıkmaya ve AVM'lerde gezmeye başladı.

Haziran ayı ile birlikte ise Sağlık Bakanlığı Covid-19 verilerini günlük olarak değil haftalık olarak açıklamaya başladı. Vaka sayıları; 30 Mayıs ve 5 Haziran arasında 7 bin 322, 6 Haziran ve 12 Haziran arasında 7 bin 556, 13 Haziran ve 19 Haziran arasında 10 bin 954, 20 Haziran ve 26 Haziran arasında ise 26 bin 635, 27 Haziran-3 Temmuz arasında 57 bin 113 son olarak ise 18 – 24 Temmuz tarihleri arasında 365 bin 424 olarak kayda geçti.

Verilerde de görüldüğü üzere Haziran ayında gözle görülür yükselişler olmazken Temmuz ayının sonlarına doğru vaka sayısı 6 basamaklı sayılara yükseldi. Bu durum ise vatandaşları ve özellikle de esnafı son derece tedirgin etmeye başladı.

AŞI ÇAĞRISI

Türkiye'de özellikle bahar aylarına gelinmesi ile birlikte kısıtlama ve yasaklar kademeli olarak kaldırıldı bu kısıtlama ve yasakların kaldırılmasının ardından yaşanan vaka artışları birçok insanı tedirgin ederken, uzmanlar ve yetkililer vatandaşların tedirgin olmamaları gerektiğini sık sık dile getiriyor. Bunun yanı sıra aşı çağrılarını da sıklaştıran uzmanlar ve yetkililer bütün vatandaşların aşının ilk günlerindeki gibi aşı olmak konusunda hassasiyet göstererek aşılarını yaptırmaları gerektiğini belirtiyor.

Başka Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve birçok yetkili vatandaşları hatırlatma dozlarını olmaları konusunda uyarırken, 50 yaş üzerindeki insanların ise risk grubunda olduğunu ve dördüncü doz aşılarını olmaları gerektiğini dile getiriyor. Aşı olmalarının üzerinden altı ay geçmesi ile birlikte aşının etkinliğinin azaldığını da hatırlatan yetkililer vatandaşların aşı olmak konusunda hassasiyet göstermeleri gerektiğini sıkça vurguluyor.

MASKE GERİ DÖNER Mİ?

Vaka sayılarındaki yükseliş vatandaşları ve birçok sektörü endişelendirmekle birlikte, vatandaşlar pandemi sürecinde kullandıkları maskelerden sıkılmaya başlamıştı. Maske yasağının kademeli olarak kaldırılması durumu ise vatandaşları mutlu etmişti. Son dönemde vaka sayılarındaki artış ise maske yasağının tekrar gündeme gelebileceği ihtimalini doğururken, vatandaşlar bu durum karşısında tedirginlik duymaya başladı.

SONBAHAR UYARISI

Yaşanan artışın ardından birçok sektör, küçük esnaf ve vatandaşlar bu durumdan tedirginlik duyarken, uzmanlar sonbahar ayları konusunda da vatandaşları uyardı. Önümüzdeki dönemde vakaların daha da artabileceği ihtimali üzerinde duran uzmanlar vatandaşların bu anlamda dikkatli olmaları ve tedbiri elden bırakmamaları gerektiğini dile getirerek, sonbahar aylarını hedef gösterdi.

Özellikle yeni varyantların ortaya çıkması ile birlikte Covid-19'un daha da güçlü gelebileceğini ve asıl patlamanın sonbahar ve kış aylarında yaşanabileceğini hatırlatan uzmanlar, Türkiye'nin vaka artışlarında Avrupa devletlerinin 3 – 4 hafta gerisinden geldiğini dile getirerek, önümüzdeki süreçte tıpkı Avrupa devletlerinde olduğu gibi vaka sayılarında sıçrama yaşanabileceğini vurguladı.

Bunun yanı sıra bazı uzmanlar ise vaka sayılarındaki asıl sıçramanın sonbahar aylarına kalmadan gerçekleşebileceğini ve bu duruma ise yeni varyantlar ve önlemlerin terk edilmesinin neden olduğunu belirtiyor. Bütün bunlar göz önüne alındığı zaman vatandaşların tedirgin olduğu gözlemleniyor.

GAZİANTEP NE DURUMDA?

Özellikle son dönemde vaka sayılarının 6 basamaklı sayılara çıkmasının ardından Gaziantep'te de tedirginlik hakim, her ne kadar tedirginliğin hakim olduğu görülse de Gaziantep'te çarşı ve pazarlar dolup taşıyor. Vatandaşlar çarşı ve pazarlarda kalabalıklar oluştururken tedbirlerin bu alanlarda yetersiz kalması da göze çarpıyor.

Geçtiğimiz dönemde birçok kez yetkililer tarafından uyarılan Gaziantepli vatandaşlar ise bu uyarıları pek dikkate alıyor gibi görünmezken, yetkililer uyarılarını sık sık yineliyor. Geçtiğimiz günlerde Gaziantep Sağlık İl Müdürü Ümit Mutlu Tiryaki'de bu anlamda vatandaşları birçok kez uyararak, tedirgin olmamaları gerektiğini fakat aşılarını yaptırarak önemi elden bırakmamaları gerektiğini de söylemişti.

GAZİANTEP'TE AŞILAMA

Birçok yetkili ve uzman vatandaşları Covid-19 salgınının artış gösterdiği bu dönemde önlem olarak aşılarını olmaları gerektiğini söyleyerek uyarıyor. Vatandaşların kalabalıklar oluşturduğu çarşı ve pazarlarda daha dikkatli olması ve bunun yanı sıra aşılarını tamamlayarak kendilerini güvene almaları gerektiğini söyleyen yetkililer vatandaşları bu anlamda uyararak, aşı olmaları konusunda hassasiyet göstermeleri gerektiğini de dile getiriyor. Sağlık Bakanlığının son verilerine göre Gaziantep'te aşılama oranı yüzde 752in üzerine çıktı ve Gaziantep mavi kategoride yer alıyor.

ÇARŞI VE PAZARLAR KALABALIK

Artan vaka sayılarının vatandaşı tedirgin etmesinin yanı sıra vatandaşlar çarşı ve pazarlarda kalabalıklar oluşturuyor. Bu kalabalıklar esnafı alış veriş yapılması halinde mutlu etse de artan vaka sayıları aynı zamanda tekrar yeni kısıtlamalar gelmesi ihtimali herkesi korkutuyor. Tekrar bir kapanma olması ihtimalinin gündemde olmadığını dile getiren yetkililer esnafların gönlünü rahatlattı.

TEKRAR KISITLAMA GELİR Mİ?

Son dönemde vaka sayılarının artması ve vatandaşların bu anlamda bilinçsiz davranmasının sonucunda bazı uzmanlar tekrar bir kısıtlamanın gündeme gelmesi gerektiğini vurguladı. Özellikle Gaziantep'te kalabalık görüntüler birçok insanı tedirgin ederken yetkililer bu anlamda uyarılarda bulunarak vaka sayılarındaki artışın kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılması olduğunu savundu. Bunun sonucunda da yeni kısıtlamalar gündeme gelmeye başladı.

YENİ BİR KISITLAMA EKONOMİYİ ETKİLER Mİ?

Birçok uzman tarafından kısıtlamaların tekrar gündeme gelmesi konusu konuşulurken, çarşı ve pazarlarda oluşan kalabalıklar bu durumu destekler hale geldi. Vakalardaki artışların ardından bu konunun gündeme gelmesi ekonomik anlamda hem küçük esnafı, hem de sektörleri derinden etkileyecek.

Vatandaşları psikolojik olarak son derece derinden etkileyen pandemi süreci aynı zamanda özellikle küçük esnafı da etkilemişti. Tekrar bir kısıtlama gelmesi ihtimali bile hem vatandaşı sosyal anlamda hem de esnafı ekonomik anlamda kaygılandırıyor.

Bu süreçte internet üzerinden satış yapan şirketler pandemi sürecinde kendilerini geliştirerek, büyümüş olsalar da özellikle küçük esnaf kapanma sürecinde çok zor durumda kaldı. Özellikle kira, elektrik, su ve doğalgaz gibi temel giderlerini karşılayamayan küçük esnaf iflas ederek, mesleğinden vazgeçmek ve bir iste çalışmak zorunda kaldı.

Gaziantep gibi bir sanayi şehrinde pandemiden etkilenen bir diğer kesim ise sanayiciler oldu. Bu süreçte üretim yavaşladı ve maliyetler de bununla ters orantılı olarak arttı. Bu durum sonucunda borçlanmaya giden sanayiciler bu sürecin sonunda büyük zararlar etmeye başladı. Bu durumun ardından pandemi sürecinin de bitmesi ile birlikte kendini toparlamaya başlayan sanayici, tekrar bir kısıtlamanın sanayiciyi bitireceği yönünde görüş bildiriyor.

Sonuç olarak, tekrar yaşanabilecek bir kısıtlama durumu hem vatandaşı, hem küçük esnafı hem de sanayiciyi zaten ekonomik olarak zor geçen bu günlerde daha da derinden etkileyerek, bir çok çöküşe sebep olacak. MEHMET FENER