Zam Geldi Ama Alım Gücü Neden Artmadı?
Asgari ücret artışı tek başına maaşın yükseldiği anlamına gelmiyor. Çalışanın eline geçen net tutar; vergi, prim, yan haklar ve işveren uygulamalarıyla doğrudan bağlantılı. 2026 yılıyla birlikte birçok çalışanın maaş bordrosunda şu değişiklikler dikkat çekti:
– Yol ve yemek yardımlarının maaşa dahil edilmesi
– Prim ve ikramiyelerin kaldırılması veya azaltılması
– Fazla mesainin yeniden düzenlenmesi
– Vergi matrahının erken yükselmesi
Bu adımlar yasal olmakla birlikte, çalışanların büyük bölümü bu değişikliklerin farkına aylar sonra varıyor.
Yan Haklar Sessizce Maaşa Sayıldı
En çok karşılaşılan uygulamaların başında, daha önce maaş dışı ödenen yemek ve yol ücretlerinin asgari ücretin içine dahil edilmesi geliyor. Kağıt üzerinde maaş artmış gibi görünse de, çalışanın toplam aylık geliri ya sabit kaldı ya da düştü.
Örnek olarak;
2025’te 22 bin TL maaş + 3 bin TL yemek ve yol yardımı alan bir çalışan, 2026’da 28 bin 75 TL maaş alıyor gibi görünse de, yan haklar kaldırıldığı için toplam geliri artmadı.
Bu durum özellikle özel sektörde yaygın şekilde uygulanıyor.
Vergi Dilimi Etkisi Erken Başladı
Asgari ücretin artmasıyla birlikte vergi matrahı da yükseldi. Bu da bazı çalışanların yılın daha erken döneminde üst vergi dilimine girmesine neden oldu. Sonuç olarak yılın ikinci yarısında maaşlardan daha fazla kesinti yapılması kaçınılmaz hale geldi.
Uzmanlara göre 2026’da birçok çalışan, mart veya nisan ayından itibaren maaş bordrosunda düşüş yaşayacak.
Fazla Mesai ve Primler Geri Çekildi
Asgari ücret zammı sonrası işverenlerin bir kısmı, dengeyi sağlamak adına fazla mesai yazımını azalttı veya tamamen kaldırdı. Aynı durum prim sistemlerinde de görüldü. Performansa bağlı primlerin askıya alınması, çalışanların toplam kazancını aşağı çekti.
Bu durum özellikle sanayi, hizmet ve perakende sektörlerinde daha sık yaşanıyor.
Kimler Gerçekte Zam Alamadı?
Uzmanlara göre aşağıdaki gruplar asgari ücret zammından beklediği faydayı göremeyenler arasında yer alıyor:
– Yemek ve yol yardımı maaşa dahil edilenler
– Primli çalışanlar
– Fazla mesaiyle gelirini artıranlar
– Yıl içinde vergi dilimine erken girenler
– Brüt maaşı asgari ücrete yakın olanlar
Bu gruplar için maaş artışı kâğıt üzerinde kaldı.
Çalışanlar Ne Yapmalı?
Uzmanlar çalışanlara şu uyarılarda bulunuyor:
Bordrolar mutlaka detaylı incelenmeli, yan haklarda değişiklik varsa yazılı olarak talep edilmeli. İş sözleşmesinde yer alan hakların tek taraflı kaldırılması hukuka aykırı olabiliyor. Ayrıca yıl içinde maaş düşüşü yaşanırsa, işverenle görüşme yapılması ve gerekirse hukuki destek alınması öneriliyor.
2026 asgari ücret zammı her çalışan için aynı sonucu doğurmadı. Bazıları gerçekten zam alırken, binlerce kişi farkında olmadan daha az kazanmaya başladı. Bu tablo, maaş artışlarında sadece rakama değil, detaylara bakmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha ortaya koydu.
