Kürt müziğinin güçlü ve unutulmaz sesi Ayşe Şan, 1938 yılında Diyarbakır’da dünyaya geldi. Kürt dengbêj geleneğinin önemli temsilcilerinden olan Şan, zorluklarla dolu hayatı ve sanatındaki derinlikle müzik tarihine adını yazdırdı.
Babası da dengbêj olan Ayşe Şan, müzikle genç yaşta tanıştı, ancak ailesinin ve dönemin toplumsal baskıları sebebiyle zorlu mücadeleler yaşadı. Diyarbakır’dan Gaziantep, İstanbul, Almanya ve Bağdat’a uzanan yaşam yolculuğunda Kürt müziğini yaşatmaya devam etti.
Ayşe Şan’ın Ailesi ve Özel Hayatı
Şan, genç yaşta ailesinin isteğiyle Şükrü Geyik ile evlendi. Evliliği baskılarla doluydu ve müzik kariyerine engel olmaya çalışıldı. Ayşe Şan’ın bilinen tek çocuğu Şahnaz idi; ancak Şahnaz 18 aylıkken Almanya’da yaşanan talihsiz bir kaza sonucu hayatını kaybetti. Bu trajedi, Ayşe Şan’ın müziğinde derin izler bıraktı.
Ayşe Şan’ın En Bilinen Şarkıları
Ayşe Şan’ın eserleri, Kürt halkının acısını, sevgisini ve umutlarını anlatır. Öne çıkan şarkıları:
-
Qederê (Kızının kaybına yazdığı duygusal parça)
-
Dayikê (Annesine özlem)
-
Ez Xezalım (Aşk ve keder)
-
Lê Lê Bêmal
-
Xezal
Kürtçe şarkıları yasak dönemlerde Türkçe eserler de seslendirdi.
Ayşe Şan Ne Zaman ve Neden Öldü?
Ayşe Şan, 18 Aralık 1996’da İzmir’de kanser nedeniyle hayatını kaybetti. Ölümünden sonra Buca Kaynaklar Mezarlığı’na defnedildi. Vasiyeti Diyarbakır’a gömülmek olmasına rağmen, ailesinin izin vermemesi nedeniyle gerçekleşmedi.
Ayşe Şan’ın Mirası
Bugün Ayşe Şan’ın müziği dijital platformlarda milyonlarca kez dinleniyor. Kürt müziğinin önemli kadın figürlerinden biri olarak genç kuşaklara ilham vermeye devam ediyor. Sanatı ve direnişiyle Kürt kültüründe unutulmaz bir iz bıraktı.
