“IQ’su 79’un altında olanlar ehliyet alamayacak” iddiası sosyal medyayı karıştırdı! Aslında bu uygulama yeni değil, 10 yıldır yürürlükte. Ancak 2025’te yeniden gündeme gelmesi tartışmaları alevlendirdi. Peki, kimler ehliyet alamıyor, IQ testi zorunlu mu? İşte tüm gerçekler...
IQ 79 ve Altı Olanlar Ehliyet Alamıyor mu?
Sosyal medyada büyük yankı uyandıran iddiaya göre IQ seviyesi 79’un altında olan bireylerin sürücü belgesi alamayacağı öne sürüldü. Ancak bu yeni bir karar değil. Bahsi geçen düzenleme, 2015 yılında yürürlüğe giren “Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları Yönetmeliği” kapsamında yıllardır uygulanıyor.
IQ seviyesi 79 ve altı olan kişilerde zeka geriliği tespit edildiğinde, bu durum sürücülük için engel teşkil ediyor. Ancak her adaya test yapılmıyor.
Kimlere IQ Testi Yapılıyor? Herkes Testten Geçecek mi?
Hayır. Her sürücü adayına IQ testi yapılması zorunlu değil.
Ehliyet almak isteyen kişi, sağlık raporu için aile hekimine başvurduğunda hekim gerekli görürse psikiyatri uzmanına sevk ediyor.
Uzman hekim, demans, ağır psikiyatrik hastalık, dikkat eksikliği ya da zeka geriliği şüphesi görürse IQ testi uyguluyor.
Bu değerlendirme sonunda IQ seviyesi 79’un altında çıkan adaylar ehliyet alamıyor. Ama bu sadece gerekli görülen adaylar için geçerli.
Ehliyet Almak İçin Diğer Sağlık Şartları Neler?
2025 itibarıyla geçerli olan sağlık kriterleri şu şekilde:
- İleri derecede işitme kaybı
- Denge problemleri
- Epilepsi (son 5 yıl içinde nöbet geçirenler)
- Ciddi görme bozuklukları (örneğin yatay görme alanı 120° altı)
- Organ yetmezlikleri, uyku apnesi ve sinir sistemi hastalıkları
Ayrıca nörolojik ya da psikiyatrik tedavi altında olan bireyler için düzenli doktor kontrolü ve rapor sunumu zorunlu.
2025 Yılında Yeni Bir Değişiklik Var mı?
Hayır, IQ kriterine dair 2025’te yapılan yeni bir düzenleme bulunmuyor.
Ancak konunun sosyal medyada yeniden gündeme gelmesi, halkta bilgi kirliliğine neden oldu.
Mevcut ehliyet sahipleri için bir iptal ya da geri alma durumu yok. Bu kriter sadece yeni ehliyet alacaklar için geçerli.
Sağlık Raporu Süreci Nasıl İşliyor?
Ehliyet için sağlık raporu şu kurumlardan alınabiliyor:
- Aile sağlığı merkezleri
- Devlet hastaneleri
- Üniversite hastaneleri
- Özel sağlık kuruluşları (yetkili olanlar)
Rapor olumsuz çıkarsa, aday il sağlık müdürlüğüne başvurarak 3 uzmandan oluşan kurul değerlendirmesine itiraz edebiliyor.
Sosyal Medyada Büyük Yankı Uyandırdı
X (Twitter) platformunda “IQ’su 79 olan trafikten elenecek” esprileri yapılırken, bazı kullanıcılar uygulamanın torpile açık olabileceğini savundu.
Uzmanlar ise yönetmeliğin trafik güvenliğini artırmak amacıyla uygulandığını vurguluyor.
