İran’ın önde gelen nükleer fizikçilerinden biri olan Feridun Abbasi, İsrail’in Tahran’a düzenlediği hava saldırısında hayatını kaybetti. Peki, Feridun Abbasi kimdir, kaç yaşında, nereli ve mesleği neydi? İşte siyasi geçmişi, bilimsel kariyeri ve suikast girişimleriyle dikkat çeken yaşam öyküsü…
Feridun Abbasi Kimdir?
Fereydoon Abbasi-Davani, 11 Temmuz 1958 doğumlu, İranlı nükleer fizikçi, akademisyen ve siyasetçiydi. 2011-2013 yılları arasında İran Atom Enerjisi Örgütü (AEOI) başkanlığını yürütmüş, İran Meclisi’nde de görev almıştı. 13 Haziran 2025’te, İsrail’in Tahran’a yönelik hava saldırılarında hayatını kaybeden üst düzey bilim insanları arasında yer aldı.
Nereli, Kaç Yaşındaydı?
Feridun Abbasi, İran’ın Abadan kentinde doğdu. 11 Temmuz 1958 doğumlu olan Abbasi, hayatını kaybettiği tarihte 66 yaşındaydı.
Eğitimi ve Bilimsel Kariyeri
Abbasi, nükleer fizik alanında doktora derecesine sahipti. Shahid Beheshti Üniversitesi'nde profesörlük yaptı. Aynı zamanda İslam Devrim Muhafızları Ordusu’nun (IRGC) üyesiydi. İran’ın nükleer enerji projelerinde ve askeri programlarında etkili bir figür olarak öne çıktı. Akademik alanda reaktör fiziği, nükleer ölçümler ve simülasyonlar üzerine çalıştı.
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanlığı
2011 yılında Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad tarafından AEOI başkanı olarak atandı. Bu görevi sırasında, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile iş birliği noktasında tartışmalı açıklamalarıyla dikkat çekti. IAEA’nın şeffaflık çağrılarına karşılık olarak genellikle kaçamak ve savunmacı bir tutum benimsedi.
Nükleer Silah Programı İddiaları
Abbasi, uluslararası kuruluşlar ve bazı istihbarat kaynakları tarafından İran’ın gizli nükleer silah programıyla ilişkilendirilen önemli isimlerden biri olarak görülüyordu. Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü (ISIS) raporlarına göre, nükleer bomba verimi hesaplamaları ve yüksek enerjili nötron kaynakları üzerine çalışmaları doğrudan yürüttüğü iddia edildi.
Ayrıca, Uygulamalı Fizik Enstitüsü (IAP) başkanlığı görevinde de bulunduğu ve bu kurumun İran’ın nükleer silah programı için paravan yapılar arasında olduğu öne sürüldü.
Suikast Girişimi ve BM Yaptırımı
29 Kasım 2010'da, Tahran'da arabasına yerleştirilen bomba ile düzenlenen bir suikast girişiminden yaralı olarak kurtuldu. Aynı gün, bir başka bilim insanı Majid Shahriari ise hayatını kaybetmişti.
BM Güvenlik Konseyi'nin 1747 sayılı kararıyla hakkında yaptırım kararı alınan Abbasi, seyahat yasağı ve mal varlığı dondurma gibi yaptırımlara tabi tutuldu. Kararda, İran’ın balistik füze faaliyetlerine katıldığı ve Savunma Bakanlığı ile yakın ilişkileri olduğu vurgulandı.
Nasıl Öldü?
13 Haziran 2025’te, İsrail’in Tahran’a düzenlediği geniş kapsamlı saldırıda, Feridun Abbasi, hayatını kaybeden altı nükleer bilim insanından biri olarak açıklandı. Saldırılar, İran’ın nükleer programına ağır bir darbe olarak değerlendirilirken, Abbasi’nin ölümü uluslararası kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.
