Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın insansız hava aracı (İHA) programının kurucusu olarak bilinen Tunuslu mühendis Muhammed Zuvari, Ortadoğu direniş tarihinde önemli bir figür olarak kabul ediliyor. "Ebabil-1" gibi drone projelerine imza atan ve İsrail tarafından "tehdit" olarak görülen Zuvari, 2016 yılında Tunus'ta suikasta uğrayarak hayatını kaybetti.
Peki Muhammed Zuvari kimdir, hangi örgütle bağlantılıydı, neden öldürüldü, suikastı kim düzenledi ve Kassam drone programındaki rolü neydi? İşte detaylı biyografisi ve ölümünün perde arkası…
Muhammed Zuvari kimdir, nereli, kaç yaşındaydı?
Doğum yılı: 1967
Doğum yeri: Sefakus, Tunus
Meslek: Havacılık mühendisi, drone teknolojileri uzmanı
Bağlı olduğu örgütler: Nahda Hareketi (Tunus), Hamas – İzzeddin el-Kassam Tugayları
Vefat tarihi: 15 Aralık 2016
Ölüm yeri: Sefakus, Tunus
Ölüm sebebi: Suikast (20 kurşunla öldürüldü)
Zuvari'nin siyasi ve teknik geçmişi nasıldı?
Muhammed Zuvari, Tunus'ta İslami eğilimli Nahda Hareketi içerisinde siyasi faaliyetlere katıldı. Dönemin diktatörü Zeynelabidin Bin Ali yönetiminde baskıya uğrayarak hapse atıldı. Serbest bırakıldıktan sonra ise ülkesinden ayrıldı. Libya, Sudan ve Suriye gibi ülkelerde bir süre yaşadı.
Eğitim ve teknik kariyer:
1991 yılında Suriye’ye yerleşti ve burada havacılık mühendisliği alanında derinleşti. Özellikle insansız hava araçları üzerine uzmanlaşan Zuvari, kısa sürede drone teknolojileri konusunda dikkat çeken bir isim haline geldi.
Bu uzmanlığı onu, Hamas’ın silahlı kolu Kassam Tugayları ile bir araya getirdi.
Kassam’ın drone projesinde rolü neydi?
Muhammed Zuvari, Kassam Tugayları içinde İHA geliştirme programını başlattı. Teknik bilgisini gruba aktaran Zuvari, Filistin direnişinde ilk kez yerli drone üretiminin temelini attı.
"Ebabil-1" projesi:
2014 Gazze Savaşı’nda Kassam tarafından kullanılan Ebabil-1 model drone’un mühendisliğini Zuvari yaptı.
Bu drone’lar istihbarat toplama, gözetleme ve sınırlı saldırı kabiliyetleriyle dikkat çekti.
İsrail, bu gelişmeyi ciddiye aldı ve Zuvari'yi "tehdit" olarak nitelendirdi.
Suikast nasıl ve nerede gerçekleşti?
2011 yılında Bin Ali rejiminin devrilmesi sonrası Tunus’a dönen Zuvari, burada da amatör drone eğitimi veren bir kuruluş açtı.
Suikast detayları:
Tarih: 15 Aralık 2016
Yer: Sefakus, Tunus
Yöntem: Zuvari, evinin önünde arabasının içinde beklerken Bosna pasaportu taşıyan iki Sırp suikastçı tarafından hedef alındı.
Kurşun sayısı: 20 el ateş edildi, olay yerinde hayatını kaybetti.
Tunus makamları suikastın arkasında İsrail dış istihbarat servisi Mossad’ın olduğunu tespit etti. Olay, bölgedeki direniş hareketleri ve İsrail-Tunus ilişkileri açısından ciddi yankı uyandırdı.
İsrail’in suikast açıklaması ve uluslararası tepki
Dönemin İsrail Savunma Bakanı Avigdor Liberman, Muhammed Zuvari’nin suikastine ilişkin olarak şöyle konuştu:
“Barış yanlısı değildi. Nobel Barış Ödülü’ne aday da değildi. İsrail menfaatlerini korumak için gerekeni yaparız.”
Bu açıklama, suikastın İsrail tarafından dolaylı biçimde üstlenildiği şeklinde yorumlandı.
Kassam Tugayları, Zuvari’nin mirasını nasıl sürdürüyor?
Zuvari tarafından kurulan drone üretim altyapısı, Kassam Tugayları’nın halen sürdürdüğü askeri faaliyetlerin önemli bir parçası. 2023 Aksa Tufanı Operasyonu dahil olmak üzere, bugünkü çatışmalarda da onun geliştirdiği sistemlerin kullanıldığı belirtiliyor.
Kassam’ın taktiksel drone saldırıları
Gözetleme ve hedef tespiti kabiliyetleri
Yerli üretim drone sistemleriyle hava üstünlüğüne karşı koyma çabaları
Zuvari'nin mirası, Hamas'ın hava gücünü oluşturan en kritik unsurlardan biri olmaya devam ediyor.
Özetle Muhammed Zuvari:
Tunuslu bir mühendis ve drone uzmanıydı
Suriye’de yaşarken Hamas’a katıldı ve drone teknolojileri geliştirdi
Ebabil-1 gibi drone projelerinin mimarı oldu
İsrail tarafından hedef alındı ve 2016’da Tunus’ta öldürüldü
Bugün Kassam'ın kullandığı İHA sistemlerinin temelini attı
