Türkiye’de kamu görevlilerine ve belirli statüdeki bireylere verilen yeşil pasaport, yani hususi pasaport, son dönemde yeniden tartışma konusu oldu. Vizesiz seyahat hakkı, pasaport harcından muafiyet, ayrıcalıklı geçiş hakkı gibi önemli avantajlar sağlayan yeşil pasaportun kaldırılması ya da kapsamının daraltılması yönündeki söylemler, kamuoyunun dikkatini çekti. Peki, yeşil pasaport kaldırılıyor mu, kimleri kapsıyor, gelecekte ne gibi değişiklikler olabilir?
Yeşil pasaport nedir, kimler alabilir?
Yeşil pasaport, resmi adıyla hususi pasaport, Türkiye Cumhuriyeti tarafından belirli kamu görevlilerine ve ailelerine verilen özel bir pasaport türüdür. Bu pasaport türüne sahip kişiler, 110'dan fazla ülkeye vizesiz seyahat edebilme imkanına sahip olurken, ayrıca pasaport harcı ödeme zorunluluğundan da muaf tutulur. Dolayısıyla hem ekonomik açıdan avantajlı hem de zaman kazandırıcı bir belge olarak öne çıkar.
Kimler yeşil pasaport alabilir?
1., 2. ve 3. derece kadrolu devlet memurları ve emeklileri
TBMM eski üyeleri
Belirli kademelerdeki kamu görevlileri
Bazı belediye çalışanları
Belirli bir süre ihracat yapan iş insanları (belirli ihracat tutarını aşan firmalar adına)
Hak kazanan memurların eşi ve 25 yaş altı öğrenim gören çocukları
Yeşil pasaport kaldırılıyor mu?
"Yeşil pasaport kaldırılıyor mu?" sorusu son günlerde yeniden sosyal medyada ve çeşitli haber platformlarında gündeme geldi. Özellikle bazı milletvekilleri ve sivil toplum kuruluşlarının yaptığı açıklamalarla birlikte, bu pasaportun “ayrıcalık” yarattığı, toplumda eşitsizlik algısı oluşturduğu gibi argümanlar öne sürüldü.
Ancak 2025 yılı itibarıyla yeşil pasaportun kaldırılmasına dair resmi bir açıklama ya da yasal düzenleme bulunmamaktadır. Konu, zaman zaman siyasi gündemde yer alsa da somut bir adım atılmış değil. İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ya da Göç İdaresi tarafından yapılmış bir iptal ya da düzenleme duyurusu mevcut değildir.
Yeşil pasaportun sağladığı avantajlar ne?
Yeşil pasaport, sahibine yalnızca prestij değil, aynı zamanda ciddi maddi ve operasyonel avantajlar da sağlamaktadır. Bunlar arasında en dikkat çekenler:
100’ü aşkın ülkeye vizesiz seyahat hakkı
Pasaport harç ücretinden muafiyet
Vize başvuru süreciyle uğraşmamak
Sınır kapılarında kolay ve hızlı geçiş
Seyahat planlamasında esneklik ve konfor
Bu sebeplerle turistik, ticari ya da eğitim amaçlı yurtdışı seyahatlerde büyük bir kolaylık sağlar.
Tartışmalar neden yeniden gündeme geldi?
Yeşil pasaportla ilgili eleştiriler genellikle şu iki noktada toplanıyor:
Toplumsal eşitsizlik yaratıyor olması
Kamu görevlileri dışındaki vatandaşlara kapalı olması
Özellikle gençler ve özel sektörde çalışanlar, benzer haklara sahip olamamalarından dolayı bu ayrıcalıklı sistemi adaletsiz bulabiliyor. Sosyal medyada geniş yer bulan tartışmaların ardından bazı siyasetçiler de bu ayrıcalığın kaldırılması ya da tüm vatandaşlara açık hale getirilmesi gerektiğini savunmaya başladı.
Yeşil pasaport gelecekte kalkabilir mi?
Her ne kadar şu an için yeşil pasaportun kaldırılmasına dair resmi bir adım olmasa da, bu konudaki tartışmalar pasaportun gelecekte yeniden düzenlenebileceğine işaret ediyor. Özellikle:
Erişim kriterlerinin gözden geçirilmesi
Yararlanabilecek kişi sayısının azaltılması veya çoğaltılması
Ayrıcalıklı vize muafiyetinin kapsamının yeniden belirlenmesi
gibi senaryoların önümüzdeki dönemlerde gündeme gelme ihtimali bulunuyor. Türkiye'nin diplomatik ilişkileri ve uluslararası anlaşmaları da bu karar sürecinde etkili olabilir.
