TANSİYON NEDİR?
Kalp durmadan çalışarak, vücut için gerekli olan temiz kanı, doku ve organlara gönderir; oksijen seviyesi azalan kirli kanı geri toplayarak da tüm vücudun beslenmesini sağlar. Kalp kasının sürekli olarak kasılıp gevşemesiyle gerçekleşen bu durum, dolaşım sistemi aracılığıyla gerçekleştirilir. Kalp her kasıldığında, kapakçıklar açılarak kan, atardamarlara ve buradan da çatallanarak tüm damarlara gönderilir. Bu sırada kan damarlarında basınç oluşur. Bu basınç, tıp dilinde sistolik basınç ya da farklı bir deyişle yüksek tansiyon olarak tanımlanır. Kalp kasının gevşemesiyle damarların üzerindeki basınç düzeyi azalır. Genişlemiş olan damarlar, kana basınç uygulayarak kan akımını devam ettirir. Ancak bu süre boyunca da kan damarlarında hala bir miktar basınç bulunur. Bu basınç ise küçük tansiyon ya da tıp dilindeki adıyla diyastolik basınç olarak adlandırılır. Tansiyon ölçümü sfigmomanometre olarak tanımlanan alet ile mm Hg cinsinden ölçülür. Tansiyon ölçümü sırasındaki koşullar kan basıncını önemli ölçüde etkilediğinden ölçüm, 5 dakikalık istirahat sonrasında yapılmalıdır. Yemek ve egzersiz sonrası tansiyon ölçümü normalden düşük, kahve tüketimi ya da sigara kullanımından sonra ise normalden yüksek sonuç verebilir. Bu yüzden tansiyon ölçümünden önceki yarım saat boyunca kişinin bu eylemlerden uzak kalması gerekir.
YÜKSEK TANSİYONU HANGİ RAHATSIZLIKLAR TETİKLEYEBİLİR?
Hipertansiyon bu rahatsızlıklar yüzünden su yüzüne çıkabilir:
Obstrüktif uyku apnesi
Böbrek sorunları
Böbreküstü bezi tümörleri
Tiroid problemleri
Doğum kusurları
Kullanılan doğum kontrol hapları, ilaçlar vb.
Uyuşturucu maddeler.
Yüksek Tansiyon Risk Faktörleri
Yaş arttıkça hipertansiyon riski de eş zamanlı artar.
Irka bağlı olarak hipertansiyon riski artabilir. Afrika kökenli insanlar arasında yüksek tansiyon riski daha yaygındır.
Aile hikayesinin risk faktörlerinde önemi büyüktür.
Fazla kilo probleminiz mevcutsa hipertansiyon riskiniz de fazladır.
Hareketsiz insanlarda yüksek tansiyon riski fazladır.
Sigara, tütün kullanan kişilerde risk faktörü oldukça fazladır.
Fazla tuz tüketimi, vücudunuzun sıvı tutmasına neden olacağından kan basıncı artabilir bu da yüksek tansiyonu meydana getirebilir.
Yüksek düzeyde stres, kan basıncında balon artışa sebep olabilir
Kontrol altında olmayan hipertansiyon bu komplikasyonlara sebebiyet verebilir:
Kalp krizi veya felç
Anevrizma
Kalp yetmezliği
Böbrekler ve gözlerdeki kan damarlarının zayıflaması
Metabolik sendrom
Hafıza problemleri
Demans
NORMAL TANSİYON KAÇ OLMALI?
Kan basıncı yüksekliğini tarif ederken normal değerlerin ne olduğunu bilmenin önemi büyüktür. Ölçülen değerlere göre sınıflandırma aşağıdaki gibidir.
En iyi tansiyon: < 120/80 mmHg
Normal: <120-129/80-84 mmHg
Yüksek Tansiyon öncesi: 120-139/81-89 mmHg
Yüksek Tansiyon ≥ 140/90 mmHg
Evre 1 Yüksek Tansiyon: 140-159/90-99 mmHg
Evre 2 Yüksek Tansiyon: >160-179/100-109 mmHg
Evre 3 Yüksek Tansiyon: ≥ 180/110
Yukarıdaki yazılmayan, ancak önemli olan bir kan basıncı tipi daha vardır. Bazı kişilerde büyük tansiyon yüksek, yani 140 mmHg’nın üstünde, küçük tansiyon ise düşük, yani 90 mmHg’nın altındadır. Bu tansiyon “izole sistolik yüksek tansiyon” olarak adlandırılır. Tüm yüksek tansiyonluların yaklaşık % 30’u bu gruba girmektedir. Yaşlı kişilerde daha çok görülür.
