YAZ SAATİ UYGULAMASI BİLİMSEL DAYANAKTAN YOKSUN
Türkiye’de 2016 yılından beri süren yaz saati uygulaması, eğitimciler, öğrenciler ve bilim insanları tarafından eleştiriliyor. Eğitim Sen Gaziantep Şube Başkanı Ömer Parlakçı, yaz saati uygulamasının özellikle çocuklar ve kadınlar için ciddi bir mağduriyet yarattığını söyledi.
EĞİTİM SEN: ÇOCUKLAR VE KADINLAR MAĞDUR EDİLİYOR
Türkiye’de 2016 yılından beri süren yaz saati uygulaması, eğitimciler, öğrenciler ve bilim insanları tarafından eleştiriliyor. Eğitim Sen Gaziantep Şube Başkanı Ömer Parlakçı, bu uygulamanın özellikle çocuklar ve kadınlar için ciddi bir mağduriyet yarattığını söyledi. Parlakçı, “Gün doğmadan uyanıp karanlıkta evden çıkmak zorunda kalan öğrencilerimizin mağduriyetlerini görmezden geliyorlar” dedi.
Parlakçı, yaz saati uygulamasının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı döneminde başlatıldığını hatırlattı. Parlakçı, “AKP iktidarı, bu uygulamayı, İTÜ’nün halka açık olmayan, inceleyemediğimiz enerji tasarrufu raporu gerekçesiyle savunuyor” diye konuştu.
BİLİM İNSANLARI: TASARRUF SAĞLANAMIYOR
Yaz saati uygulamasının enerji tasarrufu sağladığı iddiası, bilimsel araştırmalarla çürütülüyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın, yaz saati uygulamasına devam edileceğini açıklamasına rağmen, İstanbul Teknik Üniversitesinin ulaşılamayan raporu ile çelişen araştırma sonuçları var.
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası, yaz saati uygulamasının ilk yılında yaptığı çalışmada, elektrik enerjisi tüketiminde tasarruf sağlanamadığını ortaya koymuştu. EMO, sonraki yıllarda da yaptığı açıklamalarla bu sonucu teyit etmişti. EMO, yaz saati uygulamasında enerji verimliliğinin sağlanamadığını belirtmişti.
Cambridge Üniversitesi’nden Dr. Sinan Küfeoğlu da 2021 yılında yaptığı açıklamada, yaz saati uygulamasının elektrik tüketimi üzerinde gözlemlenebilir veya ölçülebilir bir etkisi olmadığını söylemişti. Dr. Küfeoğlu, “Son 5 yıldaki elektrik verilerini aldık, inceledik. Aynı şekilde atmosferik değişkenleri de alıp inceledik. Bunları modellediğimizde şunu gördük: Yaz saatinden kış saatine geçmemenin elektrik tüketimi üzerinde gözlemlenebilir veya ölçülebilir bir etkisi olmamış. İspatlanabilir bir etkisi yok” demişti.
PSİKOLOG: BİYOLOJİK SAATİMİZ BOZULUYOR
Yaz saati uygulamasının, öğrencilerin ve öğretmenlerin psikolojik ve fizyolojik sağlığını da olumsuz etkilediği belirtiliyor. Özellikle ikili öğretim yapan okullardaki öğrenciler ve kadınlar, kısa kış günlerinde, henüz gün doğmadan, karanlık sokaklarda, güvenlik sorunları endişesiyle yola çıkmak zorunda kalıyorlar.
Öğrenciler, sabahları uykularını yeterince alamadıklarını, kahvaltı yapamadıklarını, okula gelmek istemediklerini, ilk dersleri dinleyemediklerini ve anlayamadıklarını ifade ediyorlar. Karanlıkta güne başlayan öğrenciler, ilk derslerde açılamadıkları için uyukluyorlar ve derse katılamıyorlar.
Psikolog Prof. Dr. Nursu Çakın Memik, yaz saati uygulamasının biyolojik saatimizi bozduğunu söylüyor. Prof. Dr. Memik, şunları kaydediyor:
• Çocuklar ve yetişkinler tam karanlık olmayan ortamda uyanmalıdır. Var olan durumda çocukların gün algıları ve günü planlama yetenekleri bozuluyor.
• Günün ağarması, daha motive şekilde harekete geçebilmek için uyarıcıdır.
• Uyanma, kalkma işlerinin bir sırayla olması, karanlığın yavaş yavaş başlaması, karanlığın tamamen olmasıyla uyuma ve bütün bunlar ritmi etkiliyor.
• Bu ritim bozulduğu zaman gün motivasyonunu, enerjiyi, performansı ve öğrenmeyi çok etkiliyor.
• Karanlıkta işten veya okuldan çıkmak, sabah karanlık kadar etkilemez çünkü karanlıkta çıkış, önemli bir işin bittiğini eve dönüşün olduğunu sembolize eder.
EĞİTİM SEN: BU UYGULAMA KİME HİZMET EDİYOR?
Eğitim Sen Gaziantep Şube Başkanı Ömer Parlakçı, yaz saati uygulamasının öğrenciler ve öğretmenler üzerindeki olumsuz etkilerinin tespit edildiğini, bilimsel olarak da hiçbir tasarruf sağlamadığının ispatlandığını vurguladı. Parlakçı, “Yaz saati uygulamasındaki ısrarın nedeni nedir? Bu uygulama hangi şirket veya kuruluşlara hizmet etmektedir? Bu soruları soruyoruz, çünkü bu uygulama bizlere hizmet etmiyor. Karanlıkta uyanmak biyolojik saatimizi olumsuz etkilediği için bitkin halde uyanıyoruz” dedi.
Parlakçı, yaz saati uygulamasının son bulması, yaz-kış saati uygulamasına geri dönülmesi için eğitimciler, öğrenciler ve veliler olarak mücadele edeceklerini belirtti. Parlakçı, “Kısa kış günlerinde ülkenin batısının da güneşli sabahlara uyanabilmesi ve öğrencilerimizin karanlığa mahkûm olmamaları için sabit yaz saati uygulamasından vazgeçilerek yaz saati-kış saati uygulamasına geri dönülmesini talep ediyoruz.” diye konuştu.
BAHRİ UÇAR
