Türkiye’nin ilk uzak aracı 2026 yılında ay yolculuğa başlayacak. Peki bu yolculuk Türkiye için neden önemli ve gerekli?
Birçok büyük ülke uzak yolculuklarını yıllar önce gerçekleştirmesine rağmen Türkiye yeterli teknolojik veriye erişilememesi sebebiyle bu tür bir yolculuğa girişimi olmadı. Şimdi ise bu hasret bitiyor ve 2026 yılında AYAP-1 kapsamında ilk ay yolcuğu gerçekleştirilecek.
Peki bu yolculuk bizler için neden önemli ve gerekli?
Şöyle bahsedelim:
Türkiye’nin teknolojik olarak yeterli olmadığı uzak teknolojisini edinmesi ve böyle bir yolculuğun planlanması yeni teknolojilerin ve buluşların önünü açmakla birlikte, evreni ve diğer gezegenleri anlamak için son derece önem arz ediyor. Öyle ki şimdiye kadar sadece diğer ülkelerin bizlere anlattıkları ya da gösterdikleri kadarını bilirken, bundan sonraki süreçte kendi bulgularımızla yorumlar yaparak evren ve farklı gezegenleri araştıracak ve anlayacağız. Bu son derece büyük bir ayrıcalık olacak.
Türkiye'nin ilk Ay görevi olması nedeniyle görevin başarısı her şeyin üzerinde tutuldu ve planlamalar yapıldı.
Bu kapsamda yerli olarak geliştirilen ekipmanlara karar verilirken en az prototip seviyesinde olunması dikkate alındı ve yeterlilik modeli planlamaları gerçekleştirildi. Bununla birlikte görev kritik ekipmanlar için "Derin Uzay" tarihçesi bulunan alternatifler uzay aracı kapsamına alınarak görev başarısına katkı sağlayacak şekilde güvenilirlik artırıldı.
Yurt dışından bazı bileşen ve ekipmanların tedariki özelinde işbirlikleri olmakla birlikte Ay görevinin ve uzay aracının tasarımları yerli olarak yapıldı. Aracın entegrasyonu, testleri ve operasyonları da Türkiye'nin altyapıları kullanılarak kendi beşeri sermayesi tarafından gerçekleştirilecek.
İlk görev (AYAP-1) kapsamında geliştirilen uzay aracı, AYAP-2 içinde planlanan yumuşak iniş görevinin gereksinimleri de dikkate alınarak tasarlanıyor. Ayrıca yumuşak iniş için gereken bazı ekipmanlar (iniş takımı gibi) ve teknolojilerle (görüntü destekli seyrüsefer gibi) birlikte AYAP-2 kapsamındaki gezici keşif aracına yönelik konsept tasarım çalışmaları da yürütülüyor.
Türkiye'ye stratejik kabiliyetler kazandıracak projelere odaklanılırken özellikle uzayda daha etkin olmak için yer gözlem ve haberleşme uyduları, küçük uydularla nesnelerin interneti, fırlatma sistemleri, yer kesimi, uzaktan algılama, uzay gözlem sistemleri ve bunların bileşenleriyle son dönemde Milli Uzay Programı ile birlikte "Derin Uzay" (Ay Araştırma Programı) ve insanlı uzay görevleri üzerine geniş çapta ve yoğunlukta çalışmalar yapılıyor.
